Wyjaśnienia Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 24 listopada 2011 r. dotyczące przeprowadzania referendów lokalnych

(ZPOW-871-6/11)

Państwowa Komisja Wyborcza, z uwagi na wątpliwości dotyczące przeprowadzania referendów lokalnych w sprawie odwołania organów jednostek samorządu terytorialnego w związku z wejściem w życie ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. — Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.), wyjaśnia, co następuje.

1. Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o referendum lokalnym (Dz. U. Nr 88, poz. 985, z późn. zm.) w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu wyborczego.

W związku z powyższym w referendum w sprawie odwołania organów jednostek samorządu terytorialnego:

1) przeprowadza się głosowanie przez pełnomocnika. Do głosowania przez pełnomocnika mają również odpowiednie zastosowanie przepisy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 1 września 2010 r. w sprawie sporządzenia aktu pełnomocnictwa do głosowania w wyborach do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz w wyborach wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (Dz. U. Nr 170, poz. 1146), w tym również odpowiednio zmodyfikowane wzory określone w tym rozporządzeniu. Po zakończeniu bieżącej kadencji będą miały zastosowanie przepisy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 lipca 2011 r. w sprawie sporządzenia aktu pełnomocnictwa do głosowania w wyborach: do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, do Parlamentu Europejskiego w Rzeczypospolitej Polskiej, do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (Dz. U. Nr 157, poz. 936) wraz z odpowiednio zmodyfikowanymi wzorami określonymi w załącznikach nr 4, 8, 12 i 16;

2) przeprowadza się głosowanie korespondencyjne przez osoby niepełnosprawne; do głosowania korespondencyjnego mają odpowiednie zastosowanie przepisy rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 20 września 2011 r. w sprawie trybu doręczania i przekazywania przesyłek w głosowaniu korespondencyjnym wyborców niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 197, poz. 1171) oraz uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 1 sierpnia 2011 r. w sprawie określenia wzoru i rozmiaru koperty na pakiet wyborczy, koperty zwrotnej, koperty na kartę do głosowania, oświadczenia o osobistym i tajnym oddaniu głosu oraz instrukcji głosowania, stosowanych w głosowaniu korespondencyjnym w obwodach głosowania utworzonych w kraju (M. P. Nr 75, poz. 741), w tym również odpowiednio zmodyfikowane wzory ustalone w załącznikach do tej uchwały;

3) stosuje się przepisy dotyczące głosowania przy pomocy nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braile’a;

4) osoba niepełnosprawna uprawniona do udziału w referendum ma prawo do uzyskiwania informacji w trybie art. 37a Kodeksu wyborczego, a w szczególności o:

a) właściwym dla siebie obwodzie głosowania;

b) lokalach obwodowych komisji do spraw referendum dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych, znajdujących się najbliżej jej miejsca zamieszkania;

c) warunkach dopisania osoby niepełnosprawnej do spisu osób uprawnionych do udziału w referendum w obwodzie głosowania, w którym znajduje się lokal dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych;

d) terminie referendum oraz godzinach głosowania;

e) przedmiocie i pytaniu (pytaniach) w referendum;

f) warunkach oraz formach głosowania;

5) komisarz wyborczy, stosując odpowiednio art. 37b § 2 Kodeksu wyborczego, przygotowuje informacje o uprawnieniach przysługujących osobom niepełnosprawnym uprawnionym do udziału w referendum i zamieszcza je na swojej stronie internetowej. Nadto komisarz wyborczy sporządza w alfabecie Braille'a materiał informacyjny o uprawnieniach przysługujących osobom niepełnosprawnym uprawnionym do udziału w referendum i przekazuje go zainteresowanym na żądanie. Informacje te sporządza się na wzór informacji Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 9 sierpnia 2011 r. o uprawnieniach wyborców niepełnosprawnych w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 9 października 2011 r. (ZPOW-503-53/11), w szczególności podając terminy wynikające z kalendarza czynności w danym referendum;

6) stosuje się odpowiednio przepisy art. 37 c Kodeksu wyborczego;

7) zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 20 lipca 2011 r. sygn. akt K 9/11 głosowanie w referendum lokalnym przeprowadza się w ciągu jednego dnia;

8) głosowanie w referendum lokalnym, do czasu ustalenia przez radę danej gminy nowego podziału na obwody głosowania, przeprowadza się w obwodach głosowania utworzonych na podstawie przepisów – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw. Zgodnie zaś z art. 61b Kodeksu wyborczego wójt wyznacza co najmniej jedną obwodową komisję do spraw referendum na terenie gminy dla celów głosowania korespondencyjnego;

9) w przypadku wątpliwości związanych z przeprowadzaniem głosowania w obwodach, obwodowe komisje ds. referendum powinny kierować się odpowiednio wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej dla obwodowych komisji wyborczych, dotyczącymi zadań i trybu przygotowania oraz przeprowadzenia głosowania w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 9 października 2011 r. (M. P. Nr 80, poz. 806). Komisarze wyborczy, w związku z art. 167 § 1 pkt 7 Kodeksu wyborczego, mogą sporządzić stosowny wyciąg z tych wytycznych, ewentualnie dostosowując poszczególne regulacje do specyfiki danego referendum. Ponadto należy pamiętać o wskazaniu obwodowym komisjom ds. referendum na konieczność sporządzenia odpowiednio zmodyfikowanego zestawienia, o którym mowa w pkt 35 powołanych wytycznych;

10) komisarz  wyborczy w postanowieniu o zarządzeniu referendum obowiązany jest ustalić nie tylko treść karty do głosowania, ale również nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braile’a. Ustalając treść karty i nakładki komisarz wyborczy powinien szczegółowo określić parametry techniczne poszczególnych elementów karty i nakładki, analogicznie jak uczyniła to Państwowa Komisja Wyborcza w uchwale z dnia 17 sierpnia 2011 r. w sprawie wzorów kart do głosowania oraz nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a, w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej dla obwodów głosowania utworzonych w kraju (M. P. Nr 80, poz. 805). Umożliwi to sporządzenie kart i nakładek w taki sposób, aby osoba niepełnosprawna bez trudności mogła oddać ważny głos. W przypadku zarządzenia referendum gminnego w sprawie odwołania obu organów gminy, sporządza się dwie karty do głosowania, niezależnie od treści wniosku inicjatora — odrębną dla odwołania wójta (burmistrza, prezydenta miasta) i odrębną dla odwołania rady;

11) może być stosowane wspomaganie informatyczne zarówno obwodowych i terytorialnych komisji do spraw referendum, jak i komisarzy wyborczych. Do wspomagania informatycznego organów do spraw referendum stosuje się odpowiednio przepisy uchwały Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 27 września 2010 r. w sprawie określenia warunków i sposobu wykorzystania techniki elektronicznej w wyborach do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw, Rady m. st. Warszawy i rad dzielnic m. st. Warszawy oraz wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (M. P. Nr 73, poz. 927).

2. W referendum lokalnym nie tworzy się  obwodów głosowania w domach studenckich i zespołach domów studenckich, nie stosuje się także przepisów dotyczących głosowania na podstawie zaświadczenia o prawie do głosowania. Nie ma również zastosowania art. 13a § 4 Kodeksu wyborczego dotyczący propozycji zmian siedzib komisji obwodowych, gdyż termin ustalony w tym przepisie upływa przed zarządzeniem referendum przez komisarza wyborczego.

3. W referendum lokalnym nie zbiera się i nie podaje się do wiadomości publicznej w trakcie głosowania informacji o liczbie osób uprawnionych do głosowania i liczbie osób, którym wydano karty do głosowania.